Het is 2035. Na tijden van onrust is het voor de meeste landen in Europa wel duidelijk: samen staan we sterker. Deze landen hebben zich de afgelopen jaren massaal gecommitteerd aan Europese samenwerking. Wet- en regelgeving op vele onderwerpen, waaronder stikstof, is gecentraliseerd in Brussel. Besluitvorming gaat snel. Europa is in 2035 een sterkere speler op het wereldtoneel geworden.
Ruimte voor agrarische sector fors beperkt
Het Nederlandse landschap is ten opzichte van 15 jaar geleden sterk veranderd. Was toen nog meer dan de helft van de totale oppervlakte in gebruik voor de agrarische sector, nu is dat geslonken tot minder dan 40%. Vanuit de EU is keihard gestuurd op stikstofreductie. Door de focus op economische groei is de industrie in verhouding minder hard aangepakt. De agrariërs moesten eraan geloven. Grote uitstoters van stikstof in de sector worden zwaar belast of (deels) uitgekocht. Voor hippisch ondernemers, met name in de steden en Natura 2000-gebieden, is de regeldruk groot. Behoud van het land waarop ze al jaren ondernemen, blijkt onhoudbaar. Vergunningen zijn niet meer te krijgen. Het land wordt verpacht of opgekocht door de staat. Een deel van hen verhuist het bedrijf naar het buitenland. Met het vrijgekomen land wil de overheid de leefbaarheid vergroten: het wordt gebruikt voor natuur en woningen.
Einde van een paardrijd-tijdperk
De aandacht voor dierenwelzijn is groot in Europa. Activistische partijen krijgen steeds meer invloed, indirect aangewakkerd door financiering vanuit het bedrijfsleven en de overheid. Met de beperking van ruimte kwam de weidegang van vee onder druk te staan. Dierenactivisten volgen organisaties die beschikken over dieren op de voet. Niet alleen in Nederland, maar in heel Europa is dit de trend. Na een aantal ongevallen en incidenten tussen paarden en andere natuurgebruikers ligt een vergrootglas op de sector. Ieder klein voorval of exces komt aan het licht. Personeel werkend in de sector wordt lastiggevallen. Er komt een Europees referendum. Op de vraag ‘hoe staat u ten aanzien van het houden van dieren voor commerciële doeleinden’ antwoord 75% van de EU-burgers negatief. Dit leidt tot wetgeving. In 2032 wordt een wet aangenomen waarin, met een overgangsperiode van 5 jaar, het belasten van dieren voor commerciële doeleinden verboden wordt. Dit betekent dat particulieren op hun eigen paard nog steeds recreatief ritjes mogen rijden. Echter, de belasting van paarden, zoals paardrijden en mennen, met een verdienmodel is niet langer toegestaan. Dit is uiteraard een grote teleurstelling voor de hippische sector. Er was veel geïnvesteerd in een stevige lobby richting Brussel en burgers.
Een verbonden sector op zoek naar kansen
De hippische sector en fanatieke ruiters zien met lede ogen aan hoe hun passie in de ban wordt gedaan. Hun ‘social license to operate’ is verdwenen. Hoewel er geruchten ontstaan dat er op bepaalde plekken nog illegale bosritten worden georganiseerd is de ruiter is een uitstervende sporter geworden. En toch, voor de meeste ondernemers hebben alle tegenslagen ook tot iets moois geleid. Er is sterke verbondenheid tussen alle partijen binnen de hippische sector. Maneges, pensionstallen, instructie-, sport- en trainingsbedrijven, opfokbedrijven, ruiters, hippische opleidingen, Sectorraad Paarden en de KNHS en KWPN zijn de afgelopen jaren samen opgetrokken op het vlak van dierenwelzijn. Ze hebben een front gevormd en zich samen hard gemaakt voor meer transparantie richting de maatschappij, welzijn van de paarden. Gelukkig hebben ze daarnaast ook vooruitgekeken. Jaren geleden bleek al dat er een reële kans was op het ontstaan van paardrijschaamte en een ban op paardrijden. Dat heeft de betrokkenen aan het denken gezet. Ze hebben zich voorbereid op alternatieve manier om paarden in te zetten, een ander gebruik van hun locatie in de natuur, nieuwe verdienmodellen of een vertrek uit de sector om toekomstbestendig te blijven. Hippische opleidingen zijn verdwenen en vervangen door algemene opleidingen op het vlak van ondernemen of dierenwelzijnsopleidingen. Personeel binnen de sector komt vanuit allerlei hoeken en heeft niet altijd een hippische achtergrond.
Samen op de boerderij
Omgang met dieren, en dus paarden, op een manier waarop we ze minimaal belasten is nog steeds mogelijk. Hier zien de nog actieve hippisch ondernemers kansen. De Europese Unie stelt subsidies beschikbaar om de overgang naar nieuwe verdienmodellen te financieren. Niet alleen voor de hippische sector, maar ook voor akkerbouwers, tuinbouwers en veehouderijen. In Nederland zijn we van oudsher gewend aan een landschap vol boerderijen, aardappels, mais, graan, tulpen, schapen, paarden, koeien en geiten. Mensen zoeken nog graag de natuur op. Het aantal belevenis-boerderijen groeit, waar agrariërs de handen ineenslaan met hun buren en bijdragen aan de lokale maatschappij. Van kaasmakerijen tot maneges. Jong en oud komt er samen. Hier vind je volkstuinen, biologische restaurants, kun je je eigen verse eieren verzamelen, bloemen plukken, knuffelen de kinderen met veulens, staat yoga met geiten op de agenda, worden experimenten gedaan met biodiversiteit en alternatieve energieopwekking, en worden wandeltochten met gepensioneerde paarden begeleid. De verzorging van de dieren staat centraal. Waar we vroeger nog op een paard reden, beleven we er nu plezier mee zonder trainingsdoel.
Terug in de tijd of juist vooruit de toekomst in
Een weekend per jaar gaan we in Nederland graag weer even terug in de tijd. Zoals we voorheen het Horse Event in Vijfhuizen kenden, organiseert Nederland nu een Europees event, ‘Historisch Hippisch Holland’. Hier komen liefhebbers, jong en oud, vanuit heel Europa samen en waant men zich weer even in de 18e eeuw. Met oudhollandse hippische taferelen: van paardrijden tot ringsteken. Tegelijkertijd stap je bij een aantal paardenbedrijven juist de toekomst in. Lokale ondernemers slaan de handen ineen om gezamenlijk te investeren in een robotpaard. Compleet met VR-bril en wind- en regeneffecten is het voor ruiters net alsof ze op een echt paard zitten.
De hippische sector is volledig veranderd. De combinatie van beperking van fysieke ruimte en een lage sociale acceptatie heeft het aantal paarden in Nederland tot een absoluut minimum gebracht. Met al die regels, hoge kosten en negatieve berichtgeving is de sector kleiner geworden. Topsport met paarden bestaat niet meer en de economische waarde van de fokkerijen is sterk gekrompen. Toch weten de overgebleven ondernemers gezamenlijk nieuwe verdienmodellen tot een succes te maken.
Kernpunten scenario 4:
|
Wat kan jij doen?
"Focus op innovatief ondernemen"
De hippische sector is volledig veranderd. De combinatie van beperking van fysieke ruimte en een lage sociale acceptatie heeft ertoe geleid dat de ‘social license to operate’ verdwenen is. Ondernemers die in staat zijn innovatief te ondernemen zijn succesvol. Hieronder een aantal suggesties.
Organisatie
- Bereid de organisatie voor op diversificatie. Ontwikkel je organisatie en je medewerkers, haal kennis en expertise binnen om andere verdienmodellen en activiteiten te ontplooien.
- Werk samen met collega’s uit de agrarische sector. De agrarische sector heeft een gezamenlijke uitdaging, werk met elkaar samen in het creëren van kansen en kom samen met innovatieve ideeën om het bedrijf, in andere vorm, voort te zetten.
- Overweeg een andere locatie of verkoop het bedrijf. De traditionele manier van hippisch ondernemen is verleden tijd. In andere landen leiden de welzijnsdiscussies wellicht tot minder regels, daar is nog de ruimte voor een hippische onderneming. Een andere mogelijkheid is om de overgebleven ruimte, paarden en gebouwen aan een investeerder, buitenlandse kopers of de overheid over te dragen.
Klant
- Maak van de boerderij een belevenis. Mensen zoeken graag de natuur op. Denk aan kaasmakerij, volkstuinen, biologische restaurants, je eigen verse eieren verzamelen, bloemen plukken, knuffelen met veulens, retraite, yoga met geiten, experimenten op het vlak van biodiversiteit en alternatieve energieopwekking, wandeltochten met gepensioneerde paarden.
- Maak van paardrijden een game. Paardrijden kan ook mooi zijn op de rug van een gerobotiseerd paard, met 3d effecten en wedstrijdelementen.
- Ga op zoek naar andere verdienmodellen. Richt de ruimte in voor andere verdienmodellen. Verbouw tot bed-and-breakfast, evenementenlocatie, vergaderlocatie, caravanstelling, verenigingsgebouw, horecagelegenheid, speeltuin, museum.